Vrouw en Seks: 12. Shere Hite

NRC Handelsblad introduceerde op 17 november 2007 in de Zaterdag &cetera bijlage de 'wereldberoemde seksuologe' Shere Hite via een interview over bijna twee bladzijden: 'Seks zou een dans moeten zijn' (p. 22/23). Hite zal verder in iedere weekend-editie, te beginnen met deze, vragen van lezers beantwoorden over seks. Haar column van deze week is getiteld Nieuwe Moraal en is een reactie op een vraag van de redactie. Wat zegt Hite en klopt dat of juist niet, met wat ik in de Vrouw en Seks notities tot nu toe beweerde?

"De traditionele opvattingen omtrent seks waren ingegeven door de zorg voor de voortplanting. Daarom zien we ons nu genoopt dit 'seksuele ritueel', zoals ik het aanduid, steeds te herhalen. Dat is eenzijdig gericht op geslachtsgemeenschap, waarbij de man zijn penis in de vagina brengt, zijn orgasme beleeft en zijn zaad uitstort. Mannen kopen zelfs middelen als Viagra om dit ritueel te kunnen vervullen. Ze hebben het gevoel dat ze een grote erectie moeten hebben. Dit onder het motto dat de vrouw dit wil. (...) Volgens mijn onderzoeken is dit helemaal niet wat vrouwen willen. Vrouwen willen juist meer interactie met de man. Seks zou meer als een dans moeten zijn, waarbij de vrouw en de man als gelijkwaardige partners hun lichamen in een soort dialoog met elkaar brengen. In het gebruikelijke seksuele ritueel rond de geslachtsdaad bereiken de meeste vrouwen geen orgasme. Ze komen nu eenmaal makkelijker klaar door masturbatie. Er wordt daarom wel gezegd: wat is het nut van het vrouwelijke orgasme, als dat niet eens nodig is voor de voortplanting? Maar daar gaat het helemaal niet om. Het gaat om een gelijkwaardige rol voor man en vrouw, waarbij beiden een climax bereiken."


In kort bestek wordt hier veel beweerd. Met het eerste deel ben ik het eens. Mensen hebben overwegend een bepaalde opvatting van seks die sterk traditioneel is en die sterk gebaseerd is op seks zoals die voor voortplanting nodig is. Als man en vrouw zich daar prettig bij voelen, is dat natuurlijk geen probleem. Maar ik ben het met Hite eens dat dat vermoedelijk lang niet altijd precies is wat vrouwen eigenlijk willen. Als mijn voorgaande notities juist zijn, dan wil een vrouw primair een 'goede' man en is de seks vooral het middel waarmee ze die man bindt. Anders geformuleerd: haar vrouw zijn, haar uiterlijk en de seks geeft haar macht en invloed over het voortdurend op seks gerichte mannetje.

De grote mensapen-expert Frans de Waal merkt bijvoorbeeld op dat de vruchtbaarheid van mensenvrouwtjes in doorsnee twee keer zo hoog is als bij de verschillende soorten mensapen. Dat enorme verschil ontstaat puur doordat bij de mensapen de vrouwtjes de zorg voor het jong volledig alleen hebben. Niemand helpt ze. Bij mensen daarentegen helpt het mannetje mee, waardoor mensvrouwen na 2 of 3 jaar een volgend kind kunnen grootbrengen. Maar dat kan dus alleen doordat het mensenvrouwtje kans ziet om het mannetje voor haar en haar kroost te laten werken. Verder weten we dat mensenvrouwtjes hun vruchtbaarheid camoufleren, terwijl mensapen die juist nadrukkelijk tonen. En verder weten we dat mensenmannetjes voortdurend zin hebben in seks terwijl dat bij mensapen niet zo is. Door het camoufleren van die vruchtbaarheid werden dus de mannetjes door seks gebonden aan het vrouwtje en verdubbelde de uiteindelijke vruchtbaarheid.

Het tweede deel van wat Hite beweert, lijkt me niet juist. Vrouwen willen primair invloed en macht over de man, in ieder geval wel als ze verstandig zijn. Dat is iets anders dan interactie. Wanneer we naar prostituees kijken, dan zien we ook inderdaad dat deze vrouwen/mannen die van seks hun beroep maken, wel invloed en macht uitoefenen (de klant betaalt en niet omgekeerd), maar dat de interactie tot het hoognodige wordt beperkt. (Zie voor dit punt bijvoorbeeld hier). Je ziet dus dat de relatie absoluut niet gelijkwaardig is en dat de prostituee niet streeft naar een langdurige interactie maar naar een kortdurende interactie. Verder is de man wel gericht op klaarkomen, maar de prostituee niet, althans niet bij zichzelf. Natuurlijk wel op het laten klaarkomen van haar klant.

Het is grappig dat Shere Hite dit zo voor de hand liggende punt mist. Dat komt vermoedelijk door haar feministische bril. Ze gaat er bij voorbaat van uit dat de man 'on top' is en het idee dat de vrouw door haar sekse de verhoudingen naar haar hand kan zetten, ligt voor haar moeilijk. Dit sluit ook aan bij het laatste stuk van het citaat: dat er gestreefd zou moeten worden naar een gelijkwaardige rol in de seksuele relatie. In het idee van Hite is de vrouw de zwakkere partij en zou het al veel eerlijker zijn als ze dezelfde positie had als de man. In werkelijkheid is de seksuele relatie natuurlijk ongelijk en heeft de vrouw de macht. De vrouw controleert immers met haar uiterlijk het gedrag van de man en niet omgekeerd. Niet de prostituee betaalt, maar de man. Niet de vrouw wil seks, maar de man wil seks.

Ook met de mannelijke seksualiteit heeft ze het maar moeilijk. "Zeven jaar lang heb ik ook de mannelijke seksualiteit bestudeerd. Aanvankelijk begreep ik mannen helemaal niet. Ik vroeg me af: wat willen ze? Ik kwam tot de conclusie dat het ook voor hen beter zou zijn om zo'n gemeenschappelijke dans tussen lichamen te hebben, waarbij beide partners zo lang mogelijk opgewonden blijven in plaats van een toestand waarbij de man 'hem er even in steekt' en klaar komt." Ik vind dit wel grappig, omdat juist mannen in dit opzicht als uitermate simpel beschouwd worden. Het is dus moeilijk voorstelbaar, wat daar voor moeilijks of ingewikkelds aan zou zijn. Kennelijk is het probleem dat mannen zich in seksueel opzicht anders gedragen dan Hite eigenlijk gewenst vindt.

Een punt dat ik al eerder aanstipte, bevestigt Hite ook. Waar trek je de scheidslijn tussen wat sexy is en pornografie? "Wij vrouwen voelen ons allemaal onder druk gezet om niet te behoren tot die sexy, zondige vrouwen. (...) Zonde wordt al eeuwen geassocieerd met seks en juist ook met de vrouw, (...)" Voor veel vrouwen in onze cultuur is sexy en verleidelijk zijn, geassocieerd met zonde en fout. Het hoort niet, het is niet netjes, het geeft geen pas.

In haar column deze eerste week weet Hite te vertellen dat de zogenaamde g-plek niet bestaat blijkens veel studies. Uit de reactie van een fysioloog begreep ik dat dit niet juist is. Die zogenaamde g-plek bestaat wel degelijk.

Hite stelt in haar column dat vrouwen wel degelijk een orgasme kunnen krijgen, maar heel vaak door masturbatie in plaats van door penetratie. In het Hite Report over Vrouwelijke Seksualiteit toonde ze dit aan, stelt ze. Maar het idee dat vrouwen penetratie prettig moeten vinden en tijdens die penetratie het orgasme moeten beleven, blijkt moeilijk uitroeibaar. Ik ben dit wel met haar eens.

Uit dat gegeven dat veel vrouwen zelf een orgasme kunnen bereiken in combinatie met het uitgangspunt dat beide partners een gelijkwaardige rol moeten spelen, trekt Hite de conclusie dat er bij het vrijen meer ruimte moet worden ingeruimd voor het stimuleren van de vrouw. Je kunt echter ook redeneren dat dat krijgen van een orgasme door masturberen dat kennelijk voor vrouwen meer regel dan uitzondering is, in de evolutie niet toevallig zo gegroeid is. Het was voor vrouwen kennelijk vaak handiger en 'lonender' om zelf dat orgasme te verzorgen dan daar een man voor te gebruiken. Door het zelf te doen, controleert een vrouw haar eigen orgasme en heeft ze in seksueel opzicht geen man meer nodig. Door die maatregel werd ze dus in seksueel opzicht veel onafhankelijker. De lustbeleving van de vrouw werd door de evolutie minder rechtstreeks gekoppeld aan de man, waardoor de vrouw in seksueel opzicht veel vrijer werd. De gerichtheid van mannen op vrouwen werd in de loop van de menselijke evolutie echter steeds groter, denk bijvoorbeeld aan het camoufleren van de vruchtbaarheid en de voortdurende seksdrang bij mannen. Hite vindt echter dat vrouwen bij seks ook een orgasme moeten beleven. Maar waarom eigenlijk? Wat is het voordeel voor een vrouw wanneer ze dat al prima op een andere manier kan realiseren?

Zelf merkt ze op in haar column: "Het onderzoek toont aan dat niet de vrouwen een probleem hebben met het orgasme maar de samenleving: die kan maar niet accepteren hoe vrouwen tot een orgasme komen. Ze staat erop dat dit gebeurt door en tijdens de gemeenschap met een man." Maar in feite heeft ze zelf dus ook een probleem met dit als een gegeven te accepteren. Zelf wil ze ook een vorm van seks waarbij vrouwen wel tot orgasme komen. Maar waarom zou zo'n vorm van seks beter zijn? Als vrouwen zich prettig voelen door het te doen zoals ze het doen, waarom zou het dan nu opeens met een man moeten? Wat is voor een vrouw in dat geval de meerwaarde?

Ze sluit af met: "Seks kan iets nieuws worden, iets dat we nog niet hebben gezien, iets dat we creëren door heel kleine, moedige stapjes te nemen." Ze bevestigt daarmee in feite een ander punt waar ik al eerder op wees. Door onze culturele bagage hebben we het idee dat seks heel bijzonder en heel uniek moet zijn. In werkelijkheid zou het heel gewoon, heel alledaags en niet bijzonder moeten zijn. Seks doe je omdat het er bij hoort, omdat een man niet zonder kan, omdat het moet, omdat het belangrijk is, omdat het leuk is. Maar op het moment dat iemand zegt dat het zo bijzonder is, is het niet meer bijna dagelijks. En dan houdt het op een solide bindmiddel voor de relatie te zijn. Het introductie-artikel vermeldt in dit verband: "Na enige jaren scheidde ze..." Haar huwelijk duurde van 1985 tot 1999.

En aan haar uiterlijk zal het niet gelegen hebben, want ze financierde haar studie door als fotomodel te werken. En ook dat punt kwam al eerder naar voren: een leuk uiterlijk helpt misschien mee om een man vast te houden, maar het is tenslotte niet voldoende.