Klimaat-optimisme?

De Volkskrant deze zaterdag (31 januari 2009) is 64 bladzijden dik en de bladzijden zijn van het ouderwetse krantenformaat, dat je alleen op een keukentafel goed kunt lezen. De kleurenbijlage laat ik gemakshalve maar even buiten beschouwing.

Het meest opvallende en ook het meest 'informatieve' artikeltje stond voor mij op pagina 3 van het Betoog. Het staat in de rubriek: Het debat in: de wereld. De titel is: Wat zijn de klimaatactivisten goed geluimd. Het is geschreven door Wim Bossema. De lengte is ongeveer 1/4 van de totale grote krantenbladzij. Voor de titel, opmaak en een plaatje van het besproken rapport gaat daar dan nog iets af, zodat er voor de tekst iets van 1/5 pagina overblijft.

Het stuk begint zo.

Een opgewekte stemming onder klimaatactivisten? Wat is er aan de hand? De toonzetting van het jaarrapport van het vermaarde Word Watch Institute is verrassend goed geluimd. Dat is opmerkelijk voor onderzoekers die al jaren de verontrustende kennis over de opwarming van de aarde verspreiden. Maar van somberheid is niets te merken in het videoverslag van een symposium deze maand in Washington, te zien op wordwatch.org.

Uit het rapport: de concentratie broeikasgassen heeft haar piek bereikt en gaat weer dalen; de temperatuur stijgt minder snel en de natuur herstelt zich; de mensheid is beter gevoed, gezonder en welvarender dan een eeuw eerder; het is Nieuwjaarsdag 2101.

Aan het eind van deze eeuw zal stabilisering optreden van het klimaat, dan is de ergste opwarming van de aarde -- hogere temperaturen en zeespiegels en heftiger droogten en stormen voorbij, verwacht Worldwatch in State of the World 2009: Into a Warming World.

Dat gaat natuurlijk niet vanzelf, en de inzet van de machtigen der aarde is nog lang niet genoeg, maar al met al voelt Worldwatch de wind in de rug.

Het stuk eindigt zo.

Worldwatch had ook een industrieel zakenman uitgenodigd als spreker, ter onderstreping van dit cruciale punt: Marcel Brenninkmeijer, directeur van het Zwitserse Good Energies. Hij rekende voor hoe dure duurzame energie snel goedkoper wordt ten opzichte van de bestaande. Op een gegeven moment wordt het nieuwe product aantrekkelijker voor massaproductie. Voor zonne-energie is dat punt zeer nabij, zei hij. Nu al verdient hij goed geld met schone technologie, maar hij verwacht snel de doorbraak van niche naar hoofdmoot.

Het is een wonderlijke omslag. In deze tijd komt de doem uit de economie, niet zozeer uit de milieuhoek.

Tot voor kort werd in het gevestigde bedrijfsleven het aandringen op klimaatregelen vooral gezien als gevaar voor de groei en domper op de mondialisering. Of op zijn best als een speeltje voor de vernieuwingsafdeling.

Nu lijkt schone technologie opeens het wondermiddel tegen de recessie. De beheersing van de klimaatverandering als nieuwe groeimogelijkheid. Opeens lijkt alles mogelijk.

Ik vond dit een verrassend stuk, omdat het volstrekt niet overeenstemt met de informatie uit andere bronnen. Wanneer je bijvoorbeeld de BBC-nieuwssite bijhoudt dan zijn op zo'n algemene site de laatste tijd al een groot aantal berichten verschenen op milieu- en klimaatgebied die niet erg optimistisch stemmen. Zo zijn de oceanen snel aan het verzuren. Blijkt het Zuidpoolgebied daadwerkelijk op te warmen. Staan grote drijvende ijsvelden die het Zuidpoolgebied afschermen van het warme oceaanwater op losbreken en zal de opwarming zelfs wanneer we nu volledig zouden stoppen met het uitstoten van CO2, wat natuurlijk niet realistisch is, nog honderden jaren doorgaan.

Wat beter lezen leert dan dat ergens terloops het jaar '2101' is tussengevoegd. Het gaat om een verre toekomstverwachting. En het gaat soms niet over het rapport, maar over een video die men gemaakt heeft. En de aanhalingstekens ontbreken wanneer er uit het rapport geciteerd wordt, dus kennelijk heeft men niet letterlijk geciteerd.

Voldoende reden dus om het rapport State of the Word 2009 eens te googelen. Omdat de internet-pagina (hier) over een tijdje verdwenen kan zijn, geef ik hier het begin van de tekst waarmee het rapport beschreven wordt.

It's New Year's Day, 2101. Somehow, humanity survived the worst of global warming—the higher temperatures and sea levels and the more intense droughts and storms—and succeeded in stabilizing the Earth's climate. Greenhouse gas concentrations are peaking and are expected to drift downward in the 22nd century. The rise in global temperatures is slowing and the natural world is gradually healing. The social contract largely held. And humanity as a whole is better fed, healthier, and more prosperous today than it was a century ago.

This scenario of an imagined future raises a key question: What must we do in the 21st century—especially in 2009 and the years just following—to make such a future possible, and to head off the kind of climate catastrophe that many scientists now see as likely? This question inspires the theme of the Worldwatch Institute's State of the World 2009 report: how climate change will play out over the coming century, and what steps we most urgently need to take now.

The year 2009 will be pivotal for the Earth's climate. Scientists have warned that we have only a few years to reverse the rise in greenhouse gas emissions and help avoid abrupt and catastrophic climate change. The world community has agreed to negotiate a new climate agreement in Copenhagen in December 2009. Early that same year, Barack Obama will be sworn in as the 44th U.S. President. The United States, one of the world's largest producers of greenhouse gases, will have its best chance to provide global leadership by passing national climate legislation and constructively engaging with the international community to forge a new consensus on halting emissions.

Wim Bossema heeft kennelijk voor zijn verhaal vooral de eerste alinea van deze tekst gebruikt en de inhoud van de andere twee alinea's vrijwel volledig genegeerd. Op die manier lijkt het alsof de 'klimaatactivisten' optimistisch zijn, terwijl ze dat natuurlijk -- op dit moment -- nog helemaal niet zijn. Je kunt dat moeilijk een vergissing noemen, het is misleiding van het ergste soort. Voor die onzin durft de Volkskrant dan uiteindelijk ook nog eens twee en halve euro te vragen in de losse verkoop. Als je je realiseert dat kranten toch suggereren dat ze betrouwbare informatie geven, ligt het vragen van geld voor dit soort 'informatie' dicht aan tegen oplichting of is het dat misschien wel.

Je vraagt je af, wie Wim Bossema is. Hij blijkt geschiedenis gestudeerd te hebben en 15 jaar als 'Afrika-specialist' voor de Volkskrant gewerkt te hebben en daar nu nog te werken aan de rubriek Het debat in: de wereld. Op een site (hier) omschrijft hij zichzelf als:

Wim Bossema, (1956) works since 1990 for the international editorial of the De Volkskrant newspaper, specialising in Africa.

Dat iemand voor de Volkskrant werkt, kan ik begrijpen, maar wat is de 'international editorial' van de Volkskrant? Ik wist niet eens dat ze een 'international editorial' hadden als ze die tenminste hebben.

Hij blijkt dan ook nog deelgenomen te hebben aan Winternachten 2004.

Future and ideals was the theme of the ninth edition of Winternachten, from 15 to 18 January 2004 in Theater aan het Spui and Filmhuis The Hague. Authors from all continents will gave their view on the future, through 'Delphic sayings', fairy tales and visionary poems. What happened to ideals and ideologies? Is there still something to dream about? It is up to the authors.

Van mij mag Wim Bossema lekker dromen, maar als hij dat in de Volkskrant doet, is het wel zo prettig dat hij dat er dan even duidelijk bij aangeeft.

Verder heeft hij het boek De trots van Afrika (1998) (hier) geschreven en schreeft hij voor de Volkskrant in totaal 38 artikelen (hier). Over klimaatproblemen heeft de man verder nog nooit geschreven.

Het is daarmee weer het bijna klassieke plaatje. Iemand die door studie, opleiding en beroep alle achtergondkennis mist, zich verder ook nooit in de materie verdiept heeft, dan vervolgens iets oppervlakkig gaat lezen en vervolgens de wereld wel even zal informeren hoe het allemaal zit.

Toch is er misschien wel een soort conclusie uit dit voorval te trekken. De zogenaamde klimaatsceptici worden steeds wanhopiger. Nu moeten ze al publicaties volstrekt op hun kop zetten om aan te tonen dat het met het klimaat wel losloopt.

En dat doet het dus ook niet. Het is heel beroerd, ik zou het graag anders willen, maar als de dingen doorgaan zoals ze nu gaan, gaat er tenslotte heel veel, heel zwaar mis. Met paniek schieten we niets op, maar met rustig blijven dromen ook niet.