Sociale dieren en feiten

Op maandag 19 februari 2007 brengt NRC Handelsblad op p. 2 een artikel van meer dan een halve bladzij over klimaatscepticus Hans Labohm: LIBERAAL IN DE STRIJD TEGEN KLIMAATGEKTE. Klimaatscepticus Labohm ergert zich blauw aan 'linkse' onheilsverhalen en onzinnige politieke afspraken. Het artikel is geschreven door Marcel aan de Brugh.

De lead van het artikel luidt als volgt: "Hans Labohm gelooft niet in de opwarming van de aarde en helemaal niet in de rol van de mens daarin. De klimaatgekte noemt hij een alibi om de greep van de overheid op de bevolking te versterken."

'"Het is een nar. Ik vind het triest dat de media steeds weer pagina's besteden aan dit soort mensen," zegt directeur Frans Rooijers van het Delftse milieu-adviesbureau CE, dat in 2004 voor de Tweede Kamer onderzoek deed naar de klimaatdiscussie en daarbij ruim aandacht besteedde aan de argumenten van de sceptici -- die werden weerlegd.'

'"Ik beschouw Hans als een onafhankelijk denker. Dat vind ik geweldig aan hem," zegt Eerste Kamerlid Heleen Dupuis (VVD), die Labohm kent via Liberaal Reveil, het tijdschrift van de Telderstichting, de denktank van de VVD. Labohm is redacteur van het tijdschrift, Dupuis is er redactievoorzitter.'

Heeft Labohm (zie ook hier) echt argumenten, vraag ik me af. Het gaat dan allemaal om de vraag of de aarde opwarmt of niet. Wel, dat lijkt me geen opinievraag, maar een feitenvraag. Het ding wordt warmer of het wordt niet warmer. Je kunt dat niet leuk vinden, maar je kunt het daar onmogelijk mee oneens zijn. Hoogstens kun je beweren dat de metingen waar men die opwarming op baseert niet deugen of niet goed verwerkt zijn. Rooijers van milieu-adviesbureau CE twijfelt niet aan die opwarming. Labohm wel, maar zonder dat er in het artikel verder argumenten van hem genoemd worden.

En Labohm laat het niet bij die bewering dat de aarde niet opwarmt. Die opwarming, die er dus niet is, komt niet door de mens. Dat is een intrigerend standpunt. Iets is er niet, maar dat dat iets er is, komt niet door de mens. Iets is er of het is er niet. Bij Labohm kan iets dat er niet is, er kennelijk ondertussen toch weer zijn. Zo'n standpunt is voor wetenschappers moeilijk om serieus te nemen, hoewel de bewering dat Labohm een nar is, natuurlijk niet door de beugel kan.

In een online artikel van hem (hier) vind ik een aantal negatieve beweringen over het Stern Review zonder dat nu precies duidelijk wordt gemaakt waarom dat onjuist zou zijn. Hij noemt het bij voorbeeld 'sloppy science.'

Interessant is ook dat hij in dat artikel laat zien, niet helemaal te begrijpen waar het precies over gaat. Hij schrijft: "Perhaps more importantly, Stern does not seem to have the faintest idea of the limits of modeling in predicting the future, in this case that of climate." En even verder: "What is wrong with climate modeling and the belief that it offers reliable predictions?"

Hij haalt hier twee zaken door elkaar. Namelijk klimaat-modellen en het opwarmingsmodel. Een klimaatmodel is bedoeld om het klimaat op Aarde te voorspellen. En we weten allemaal dat het weer lastig te voorspellen is. Iets soortgelijks geldt voor klimaatmodellen. Het opwarmingsmodel is echter veel eenvoudiger en niet bedoeld om het klimaat te voorspellen, maar alleen de opwarming van de Aarde te berekenen.

Wat drijft Labohm tot dit soort opmerkelijke uitspraken? Volgens Dupuis gaat het Labohm niet zo zeer om de wetenschap, maar meer om de consequenties van het klimaatdebat. '"Hans ergert zich blauw aan de linkse kerk die overdreven onheilsverhalen over ons uitstort," zegt ze.' Zo noemt Labohm de film 'An Inconvenient Truth' van Al Gore: '"een meesterwerk van misleidende klimaatpropaganda"'. Maar wat er dan precies mis zou zijn met die film, blijft weer ongenoemd. Als argument wordt gegeven dat ook NRC Handelsblad dat schrijft. Tjaa..., dat lijkt me niet een echt overtuigend argument.

Labohm beweert dus kennelijk veel en met nadruk, maar geeft niet of amper argumenten. Hij ziet het kennelijk als een soort wedstrijd, wie het hardste kan schreeuwen. Helaas trekt die planeet Aarde zich daar echt geen sikkepit van aan, vrees ik. "Stoute Aarde, beter luisteren naar Labohm!" De argumenten die Labohm aanvoert, hebben betrekking op de gevolgen van de klimaatverandering. Maar daar trekt de natuur zich natuurlijk niets van aan. Zo'n blok ijs redeneert niet: "Het is een paar graden boven nul, dus eigenlijk moet ik nu beginnen met smelten maar omdat Nederland dan half onderloopt, kan ik dat niet doen en blijf ik nog maar even stijf bevroren."

Ik laat me nu toch verleiden om in te gaan op de beweringen van Labohm en dat is eigenlijk niet waar het me om gaat. Wat me interesseert, is waarom en waardoor Labohm dit soort standpunten ventileert. Wetenschappelijk gezien is het allemaal achterhaald of ongefundeerd. Maar toch gaat de man dapper door. Waarom? Welke factoren zorgen dat Labohm die hopeloze kruistocht uitvoert?

Het artikel in NRC Handelsblad geeft wel een paar indicaties. Allereerst is er de VVD met mensen als Dupuis die Hans geweldig vinden. Binnen de VVD zullen er zo echt nog wel heel wat meer rondlopen. Als tweede is er een actieve club van klimaatsceptici die elkaar via e-mail bestoken met berichten. Labohm heeft dus op 2 fronten een actieve achterban die zijn beweringen prachtig vindt.

Het geval van Labohm staat in mijn optiek niet op zich. Voortdurend kom je weer mensen tegen die met veel nadruk dingen beweren die wetenschappelijk gezien volstrekte onzin zijn, maar daar toch niet van af te brengen zijn. Een bekend voorbeeld is iemand als Bush met zijn war on drugs. Waarom wel heroïne bestrijden en niet nicotine en alcohol? Iedere rationale ontbreekt daar. Toch is het voor veel mensen belonend om dat idiote standpunt met veel nadruk uit te dragen. Kennelijk levert dat standpunt, hoewel feitelijk/rationeel gezien onjuist, sociaal zo veel aandacht, waardering, emotie etc. op dat over die feitelijke of rationele onjuistheid gemakkelijk heengestapt kan worden.

Mensen zijn sociale dieren. Evolutionair gezien leven we al veel langer in groepen dan dat we feiten proberen te vangen in woorden. Daardoor gaat het aanpassen aan de groep vaak gemakkelijk en vrij automatisch. Ook het aanpassen aan de klanken die de groepsleden uitstoten, gaat meestal vrij gemakkelijk en automatisch. Maar zodra die klanken betekenis moeten representeren, worden de zaken lastig. We conformeren ons daarom gemakshalve aan het standpunt van de groep. Wat niets is erger dan door de groep verstoten te worden. En daarom zeggen we vaak maar wat iedereen zegt, ook al klopt er helemaal niks van. De sociale factor is voor ons belangrijker dan de feitelijke juistheid. Maar de Aarde,... die trekt zich dus van die sociale factor jammer genoeg helemaal niets aan.