Nog meer wensdenken over de opwarming

In mijn vorige notitie ging ik in op het nogal kritiekloze berichtgeving in NRC Handelsblad over de opwarming van de Aarde. Toen ik de moeite nam de samenvatting die door Werkgroep III van het IPCC is vrijgegeven, eens door te nemen, vond ik weinig harde gegevens om te denken dat het allemaal wel mee zal vallen en veel zeer verontrustende gegevens. Aan de andere kant gaat het allemaal wel eens wat vlug en je kunt nooit helemaal uitsluiten dat je misschien te snel of te slordig hebt gelezen of dat de 'bril' die je op had je conclusies te sterk kleurde. Ik las daarom met interesse de verschillende artikelen in de Volkskrant van dit weekeinde (5 mei 2007) over dit rapport van Werkgroep III. Heb ik in mijn haast belangrijke informatie gemist?

Het eerste artikel staat op de voorpagina: een stevige kleurenfoto van Shanghai met daaronder het bericht. De foto is groter dan het eigenlijke bericht en heeft verder geen informatieve functie. Het is puur illustratie: het doel is de tekst op te leuken. De titel van het bericht is: Goed nieuws over de opwarming. Het is geschreven door Michael Persson. Als subtitel heeft het bericht: Analyse Klimaatconferentie. De lead luidt als volgt: "Een dramatische opwarming van de aarde is al te voorkomen voor 60 dollar per wereldburger per jaar. Haalbare kaart?"

"Het is een blijde boodschap, die in Bangkok werd verkondigd. Een dramatische opwarming van de aarde is niet zo onontkoombaar als werd gesuggereerd. Na alle doemscenario's wenkt nu de verlossing: ontsnapping is haalbaar en betaalbaar."

Michael Persson schrijft het wat dubbelzinnig op. Als je snel leest, zie je er goed nieuws in. Maar als je de moeite neemt, zijn bericht nog eens wat beter te lezen, proef je dat hij de nodige twijfels heeft. "Is gedragsverandering mogelijk? ... De tekenen daarvoor zijn wisselend. ... De echte catharsis moet nog komen."

Op pagina 5 een artikel onder de kop VN: Temperatuurstijging remmen van Marieke Aarden. Het beperken van de temperatuurstijging tot 2 graden in 2030 zou zo'n 3 procent van het wereldwijde inkomen vragen. Het IPCC stelt dat, is het daar over eens geworden. Maar de redenering en de feiten waarop deze uitspraak gebaseerd zou moeten zijn, ontbreken opnieuw volledig.

Wel geeft dit artikel enige informatie over de manier waarop men die verhoging van het CO2-niveau (en de andere broeikasgassen) wil beperken: "Het IPCC zet vooral in op energiebesparing en alternatieve energiebronnen."

Dat is dus precies het probleem met dit rapport. Je mag van mij heel veel windmolens bouwen en dat is misschien ook heel verstandig. Maar daarmee beperk je nog niet de CO2-uitstoot. Laat staan dat je het CO2-niveau (dat nu al veel te hoog is) effectief terug zou brengen.

De redenering is dat als je nu maar energie gebruikt van een windmolen, je tenminste geen CO2 uitstoot. Maar de gemiddelde Nederlander wil graag zijn computer op windenergie laten lopen. Dat neemt niet weg dat hij daarna in zijn veel te grote auto stapt en 10 kilometer rijdt om bij de sportschool te komen omdat hij te weinig beweegt. Het is dus echt niet zo dat als je maar veel windmolens bouwt, ook de CO2-uitstoot naar beneden gaat.

Het probleem is heel simpel dat mensen fossiele brandstoffen verbranden. En niet alleen dat. Steeds meer mensen beginnen dat met steeds meer enthousiasme te doen. Hoe wil je die horden stoppen? In Amerika krijgt Bush al een rode waas voor de ogen bij het idee dat ze zuinig moeten zijn met de schaarse benzine. Zelfs een prijsverhoging van de benzine is voor de gemiddelde Amerikaan al onbespreekbaar. Hoe wil je dan de rest van de wereldbevolking die soms nog dommer/minder ontwikkeld zijn dan die Amerikanen (moeilijk voorstelbaar misschien) overtuigen? Dat lukt dus van geen kant. Als jij dus minder benzine gebruikt, gaat de prijs naar beneden en gebruikt iemand anders doodleuk wat meer. Als jij het niet doet, doet iemand anders het wel.

Een scenario waarbij de wereldbevolking vrijwillig minder energie gaat gebruiken, is net zo onmogelijk als een scenario waarbij dikke mensen allemaal vrijwillig minder gaan eten. Het zou heel verstandig zijn, maar het lukt ze gewoon niet.

Ophouden met het verbranden van fossiele brandstoffen is dus, in ieder geval nog een hele tijd, geen haalbare optie. Wat misschien wel zou kunnen, is dat we proberen CO2 vast te leggen. Op dit moment is dat allemaal nog erg onduidelijk qua geschikte technieken. Bos aanleggen in dat verband is leuk, maar garandeert helemaal niet dat de CO2 echt blijvend wordt opgeslagen.

In de Kennis-bijlage van dezelfde Volkskrant op pagina 3 het stuk: Bij het derde IPCC-rapport: de herkomst van de broeikas. Dit stuk bevat wat grafiekjes die verder eigenlijk niets nieuws vertellen. Wel is er een tekstblokje afgedrukt dat in feite nogal verontrustende informatie bevat: "Om de opwarming van de aarde tot twee graden te beperken moet de uitstoot van broeikasgassen voor 2050 zijn gehalveerd." Omdat het wereldwijde energieverbruik normaal ieder jaar met een paar procent toeneemt, is dit in feite dus een volstrekt onhaalbare doelstelling. De geest is helaas uit de fles en voorlopig is hij daar nog lang niet in terug.

Ook de Volkskrant brengt het 'goede' nieuws dus liever groot en moffelt het 'slechte' nieuws bekwaam weg. Het nieuws moet voor de lezer vooral leuk zijn en leuk blijven. Helaas trekt de opwarming zich daar niets van aan.