Domme alcoholcampagne

In NRC Handelsblad (15/12/06, p. 3) las ik Ouders moeten drank durven verbieden. Een artikel van Juliette Vasterman over de nieuwe alcoholcampagne van Stiva (Stichting Verantwoord Alcoholgebruik). Deze campagne is op ouders met opgroeiende kinderen gericht omdat alcohol bij kinderen schadelijker is en omdat kinderen veel te veel drinken. Tot zover zijn we het helemaal eens.

In het NRC Handelsblad artikel gaat het er nogal wild aan toe. Een tiener slaat een liter Bacardi en een halve fles Malibu achterover. Kinderen die met alcoholvergiftiging het ziekenhuis in gaan. Het zal ongetwijfeld in een land met 16 miljoen inwoners gebeuren.

Maar dan komt het. De directeur van STAP (Stichting Alcoholpreventie), Wim van Dalen, weet het heel zeker. "Je moet [als ouder] alcohol verbieden. Al dat onderhandelen werkt niet, dat blijkt wel." De kinderen moeten in een alcoholvrije omgeving komen te leven. De website van de campagne bevestigt inderdaad dat extreme standpunt (verbieden van alcohol). Zie hier. Stel het drinken van uw kind zo lang mogelijk uit. In ieder geval tot ze 16 jaar zijn.

Ik zie het al voor me die alcoholvrije omgeving. Mijn dochter gaat van nu af aan naar een universiteit zonder drank. Zonder kroegen in de buurt. Zonder supermarkten met wijn. Klein probleem: waar vind ik die utopische drankvrije omgeving? Niet in Nederland, dat is zeker. Ander probleempje: laat het kleine meisje zich nog wel sturen? En dan op zo'n manier. "Luister eens even, meid! Van nu af aan is alcohol voor jou er niet meer bij! Punt uit! Ik wil het niet langer hebben!" Zelfs de meest aangepaste trut zou op zo'n manier nog gaan steigeren en zich voortaan ladderzat drinken. Gelukkig heb ik op dit punt niets te klagen, maar dat komt dus niet door dat idiote advies van Wim van Dalen.

Je kunt tegenwerpen dat een dochter die naar de universiteit gaat, al een leeftijd bereikt heeft dat ze zelf haar beslissingen moet nemen. Natuurlijk is dat zo, maar als ouder probeer je het wel zo in te richten dat ze op die leeftijd vooral de goede beslissingen neemt. En dat bereik je dus niet door domweg alcohol te verbieden als ze wat jonger is.

Ook voor de jongere dochter en de jongere zoon geldt precies hetzelfde. Wat communiceer ik, als ik alcohol verbied terwijl het in hun sociale omgeving wel volop wordt gedronken? Dat ik volstrekt wereldvreemd ben? Dat het iets is dat grote mensen erg lekker vinden, maar dat zij lekker nog niet mogen gebruiken? En hoe word ik dan geacht zo'n verbod te handhaven? Moet ik ze 24 uur per dag volgen alsof het gevaarlijke criminelen zijn? En stel dat ze zich niets van mijn ouderlijke verbod aantrekken. Wat moet ik dan doen? Ze gaan slaan of ze opsluiten? Allemaal middelen die je als ouder tegenwoordig maar beter niet meer kunt gebruiken (maar die de overheid in haar strijd tegen lastig opvoedbare kinderen op grote schaal meent te moeten hanteren; zie hier).

Als ouder weet ik al heel lang: je moet nooit iets verbieden. Verbieden is uitdagen om het toch te doen. Op een grotere schaal hebben we ook de drooglegging in Amerika gehad. Nog nooit was het zo spannend een borrel te drinken. Dus mijn idee is: waarom zou je dat verbieden. Ben je wel goed bij je hoofd? Wat voor een ellende probeer je over jezelf en je kinderen af te roepen?

Laten we dus zeggen dat niet iedereen op voorhand overtuigd is van de pedagogische wijsheid van Wim van Dalen. Misschien is de man als alcohol-directeur wel niet eens pedagoog. Welk onderzoek heeft Wim dus om zich op te baseren? Ik zou dat graag willen weten, want het lijkt me allemaal bij elkaar geraapte flauwekul.

Op die voor de hand liggende vraag heb ik tot nu toe in de dure mediacampagne nog helemaal geen overtuigend en duidelijk antwoord kunnen vinden. Kortom: hier staat iemand met veel energie iets te roepen waarvan helemaal niet aangetoond is dat het echt zo is.

We hebben nog meer aanwijzingen dat het verbieden van alcohol aan jongeren helemaal niet goed uitpakt. In Amerika bestaat een sterke cultuur dat kinderen niet alcohol mogen drinken. Het resultaat is het zogenaamde binge drinking, waarbij ze zich ladderzat (of erger) gaan bedrinken zodra ze mogen drinken. Op zich heel logisch. Iets verbied je volledig, maar ondertussen doe je het zelf wel. Met ander woorden: het is heel fijn, maar jij mag dat lekker nog niet. Tegelijk hebben ze ook niet de kans voorzichtig met alcohol te experimenteren. Ze leren dus ook niet wat wel en wat niet kan.

Ik denk dat alcohol gevaarlijk spul is, maar het is ook spul dat we op grote schaal nuttigen. Als ouder moet je daarom je kind al jong leren dat het gevaarlijk spul is en dat je er voorzichtig mee om moet gaan. Maar dat leer je ze dus niet door alcohol te verbieden.

Valt uit deze domme alcoholcampagne een (communicatiekundige) les te leren? Ik denk het wel. De inhoud moet kloppen. Wat je beweert, moet juist zijn. De boodschap moet waar zijn, d.w.z. in overeenstemming met de feiten. Het is een simpele les, het is een oude les, en het is een les die in de tegenwoordige tijd erg moeilijk schijnt te zijn. En juist de mensen die door hun vak vaak erg focussen op de vorm en op hoe het zal overkomen, hebben vaak problemen met die o zo belangrijke inhoud. Het zijn allemaal kleine Bushjes: grote 'communicators' die er op termijn een gigantische zooi van maken.