Moeite met corrigeren en het nut van reacties

Een probleem met kranten is dat ze vaak geen zin hebben om onjuiste en misleidende berichten te rectificeren. Om te beginnen gaan ze er vanuit dat hun berichten juist zijn. Pas wanneer lezers aan de bel gaan trekken door middel van ingezonden brieven willen ze zich nog wel eens achter de oren krabben. Wanneer ze rectificeren gebeurt dat een tijd na plaatsing van het oorspronkelijke artikel en meestal in een klein onopvallend kadertje. Een andere manier om te rectificeren is de desbetreffende ingezonden brief te plaatsen. Maar ook daar zien kranten in het algemeen niet zo veel heil in. Zeker niet wanneer de briefschrijver een ander standpunt inneemt dan de redactie of redacteur.

Vanuit het standpunt van de krant is dit allemaal ook wel begrijpelijk. De functie van een krant is enerzijds de aandacht van de lezers gevangen te houden (lekker te lezen) en anderzijds betrouwbaar over te komen. Een krant moet een bepaald gezag hebben. Het publiceren van rectificaties e.d. tast dat gezag aan en maakt het lezen voor de lezer veel vermoeiender. Wat hij gisteren gelezen heeft, blijkt vandaag alweer onjuist.

Internet kranten zouden op dit punt in het voordeel zijn. Lezers kun snel hun commentaar sturen en dat commentaar kan simpel aan het artikel gelinkt worden. Een voorbeeld van een site die royaal het commentaar van de lezer plaatst is b.v. FOK.NL.

Een nieuwssite als NU.NL stelt de lezers aan het eind van ieder item nadrukkelijk in de gelegenheid commentaar te geven. Dat geeft het idee dat er naar de lezers geluisterd wordt. Toen ik het volgende berichtje las, deed ik dat dus inderdaad.

Op 2-aug-2006 2:06 stuurde ik via G-mail het volgende berichtje in reactie op dit artikeltje aan de redactie van Nu.nl.

Een typisch komkommertijd-verhaal. We zien tegenwoordig overal terroristen en bommen. Maar voor een bom heb je explosief materiaal nodig. Propaan en benzine zijn dat beide niet. Propaan en benzine zijn wel brandbaar, maar niet explosief. Pas als je propaan en benzine goed mengt met lucht/zuurstof ontstaat een explosief mengsel. Stoffen als buskruit, dynamiet en TNT zijn wel explosief. Die geven ook zonder
zuurstof/lucht een explosie (een plotselinge volumevergroting).

Wat in het artikeltje beweerd wordt, kan gewoonweg niet. Eigenlijk behoort een journalist dat op dit elementaire niveau zelf onmiddellijk te zien. Maar goed, het onderwijs in de exacte vakken is in Nederland (en mogelijk ook Duitsland) niet echt populair. Maar als je dat als journalist en redacteur niet weet, geef dan in ieder geval je lezers die informatie wel, zodra je die informatie krijgt. Mooi niet dus.

Wanneer je de site van NU.NL nauwkeuriger inspecteert, zie je ook dat ze wel voortdurend ANP berichten overnemen, maar dat ze in tegenstelling tot FOK.NL vrijwel nooit reacties van lezers plaatsen.

Het leuke van een site als FOK.NL is dat je door al die lezersreacties niet alleen een mogelijke check hebt op het bericht, maar dat je daarnaast ook nog informatie krijgt over wat mensen van het bericht vinden. B.v. hier zie je dat mooi. Een ander voorbeeld is dit artikeltje. Hylke Tromp merkte in dit verband ooit op dat je de Telegraaf niet las om te weten wat er in de wereld gebeurde, maar om te weten hoe de Nederlanders erover dachten.